Οι περιγραφές και οι αφηγήσεις δύο Βρετανών περιηγητών του Έντουαρτ Ντόντγουελ (1767-1832) και του Έντουαρτ Ντανιέλ Κλάρκ (1769-1822), που ήταν παρόντες στην αρπαγή των γλυπτών, φωτογραφίζουν την βαρβαρότητα και την αγαρμποσύνη των ανθρώπων του Έλγιν.

Ο Ντόντγουελ, συγγραφέας και καθηγητής στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, που επισκέφθηκε δυο φορές την Αθήνα, το 1801 και το 1805 και είδε να ολοκληρώνεται η καταστροφή, έγραψε:

«…Δοκίμασα τη λύπη και την ταπείνωση να παραστώ ενώ ο Παρθενώνας γυμνώνονταν από τα λαμπρότερα γλυπτά. Μερικά δε από αυτά ρίχνονταν καταγής από ύψος 12 μέτρων. Στρέφαμε με αποτροπιασμό το πρόσωπό μας για να μην δούμε αυτές τις βέβηλες πράξεις που κατέστρεφαν ότι παρήγγειλε η υψηλή διάνοια του Περικλή και ότι εκτέλεσε η μεγαλοφυία του Φειδία».

«Για αυτό το σαρωτικό έγκλημα δεν θα πάψουμε ποτέ να θρηνούμε».

«Είναι αδύνατον να καταπνιγεί το συναίσθημα της θλίψης του κάθε επισκέπτη ο οποίος έχει δει τους ναούς πριν και μετά την ερήμωση τους».

«Η δικαίωση των κλεπτών μπορεί στο εξής να θεωρείται δεδομένη και να χρησιμοποιείται για παρόμοιες αρπαγές».

Επιπλέον κάνει αναφορά για την άπληστη λεηλασία, την ανηλεή αρπαγή και την ολέθρια ασέλγεια που μετέτρεψαν αυτά τα μοναδικά αριστουργήματα τέχνης σε θλιβερά συντρίμμια.

 

Ο Κλάρκ καθηγητής ορυκτολογίας στο πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, περιέγραψε τη σκηνή απόσπασης μιας μετόπης, η οποία ξέφυγε από τα χέρια των εργατών και κομματιάστηκε πέφτοντας επάνω στις μαρμάρινες βαθμίδες του Παρθενώνα:

«…είδαμε με θλίψη το κενό που δημιουργήθηκε από την αφαίρεση της μετόπης. Όλοι οι ηγεμόνες όσα μέσα και πλούτη και αν διαθέτουν δεν θα μπορούσαν ποτέ να αποκαταστήσουν αυτή τη ζημιά».

Ε.Φ.