back to homepage

Ερέχθειον

Μόλις κάποιος περάσει τα Προπύλαια και αντικρίσει τον Παρθενώνα ο οποίος δεσπόζει στον χώρο της Ακρόπολης, δεν μπορεί να μην στρέψει το βλέμμα του πιο αριστερά, όπου θα αντικρίσει το Ερέχθειο. Είναι ένα ιδιόμορφο ιωνικό κτίριο με ποικίλες αρχιτεκτονικές παραλλαγές. Ένα πραγματικό κομψοτέχνημα, πλούσια διακοσμημένο και κτισμένο σε δύο επίπεδα, λόγω των κλίσεων που παρουσιάζει το έδαφος στο σημείο αυτό.

Η μορφή του εδάφους, η ύπαρξη πανάρχαιων Ιερών στο χώρο αυτό και οι πολλαπλές λατρευτικές ανάγκες, παρουσίασαν μεγάλες δυσκολίες στην κατασκευή του κτιρίου που μόνο ένας αρχιτέκτονας σαν τον Μνησικλή θα μπορούσε να δώσει τις πρωτότυπες λύσεις και να πετύχει τη σύνθετη λειτουργικότητα που απαιτούσε το μνημείο.

Σε τέτοιες περιπτώσεις συνηθίζεται να δίνονται λύσεις ανάγκης σε βάρος της αισθητικής. Όμως, στην περίπτωση του Ερεχθείου, οι δυσκολίες αυτές όχι μόνο δεν επιβάρυναν την αισθητική του μνημείου, αλλά ενέπνευσαν τον φωτισμένο αρχιτέκτονα να σχεδιάσει ένα πρωτότυπο και πανέμορφο ιωνικό κτίριο, που η μορφή του δεν συγγενεύει με κανένα μνημείο της αρχαιότητας.

Βρίσκεται στην βόρεια πλευρά της Ακρόπολης, εφαπτόμενο με τα θεμέλια του κατεστραμμένου αρχαίου Ναού (αρχαίος Νεώς). Άρχισε να κτίζεται το 421 π.χ. και συμπεριλαμβάνονταν στα μεγαλεπήβολα σχέδια του Περικλή, ο οποίος όμως είχε αποβιώσει πριν από μερικά χρόνια. Οι εργασίες διακόπηκαν για ένα χρονικό διάστημα και τελικά αποπερατώθηκαν το 406 π.χ. με την επίβλεψη των αρχιτεκτόνων Φιλοκλή και Αρχίλοχου.

Το Ερέχθειο είναι παγκοσμίως γνωστό για τις έξι περίφημες Καρυάτιδες. Τις έξι κόρες των Αθηνών, που από τις αρχές του 18ου αιώνα παρέμειναν πέντε, διότι η μία υπέπεσε στις αρπακτικές ορέξεις του λόρδου Έλγιν και σήμερα εκτίθεται στο Βρετανικό μουσείο, για να εκθέτει ανεπανόρθωτα τους Άγγλους που αρνούνται ακόμα να την επιστρέψουν, μαζί με τον ένα ιωνικό κίονα του Ερεχθείου και τα άλλα γλυπτά του Παρθενώνα.

Η τελευταία αναστήλωση του μνημείου εκτελέστηκε από τον πολιτικό μηχανικό Κωνσταντίνο Ζάμπα και τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Παπανικολάου τα έτη 1979 – 1985. Την περίοδο αυτή, το πρόγραμμα αναστύλωσης του μνημείου περιελάμβανε τα εξής:

Συντήρηση και συμπλήρωση πολλών λίθων με νέα Πεντελικά μάρμαρα. Διορθωτικές επεμβάσεις στις λανθασμένες τοποθετήσεις αρχιτεκτονικών μελών που έγιναν κατά την αναστύλωση του Νίκου Μπαλάνου (1903-1909). Μεταφορά των πέντε αυθεντικών Καρυάτιδων στο μουσείο της Ακρόπολης και τοποθέτηση στη θέση τους έξι εκμαγείων από τεχνητό λίθο. Επίσης από το ίδιο υλικό κατασκευάστηκε και τοποθετήθηκε στη θέση του ο ιωνικός κίονας της ανατολικής όψης, ο οποίος είχε κλαπεί από τον λόρδο Έλγιν.

Ε.Φ.